咱想欲做啥款人?
有道德!有智慧!有健康!
我想欲敎恁;我家己嘛猶佇學!
有道德,
做好人的道理第一要緊,
做好代誌的道理,著愛知!
會講好話!
做好行為舉止!
愛有德行,
德智體群美,逐項攏愛學。
有智慧,毋是學死知識,愛知道按怎運用的智慧。
有健康,身體健康、心理嘛健康!
認真拍拚、專心讀冊、、、、、、、、、、、
歹代誌咱袂做:
破壞公物
、糞埽亂擲、吵吵鬧鬧、無規無矩、
無禮無貌、、、、、、
咱人歹代誌毋通做。Lán lâng pháinn tāi-tsì m̄-thang tsò. (我們人壞事不要做。)
我看伊做的歹代誌毋但按呢爾爾。Guá khuànn i tsò ê pháinn tāi-tsì m̄-nā án-ne niā-niā. (我看他做的壞事不只這樣而已。)
你無代無誌歹我創啥?Lí bô-tāi-bô-tsì pháinn guá tshòng siánn? (你沒事兇我幹嘛?) 勸世歌是咧勸人毋通做歹代的。Khuàn-sè-kua sī teh khǹg lâng m̄-thang tsò pháinn-tāi–ê. (勸世歌是在勸人不可以做壞事的。)
伊強押我去做歹代誌。I kiông ah guá khì tsò pháinn tāi-tsì. (他強押我去做壞事。)
伊做的彼件歹代誌早慢會破空。I tsò–ê hit kiānn pháinn tāi-tsì tsá-bān ē
phuà-khang. (他做的那件壞事早晚會敗露。) 掠包、搤空、煏空
伊規工攏咧想空想縫,毋知欲做啥物歹代誌。I kui kang lóng teh siūnn-khang-siūnn-phāng, m̄ tsai beh tsò siánn-mih pháinn tāi-tsì. (他整天都在打鬼主意,不知道想做什麼壞事。)
伊做歹代誌去予我著。I tsò pháinn tāi-tsì khì hōo guá tsang–tio̍h. (他做壞事被我逮到。) 張、掠
做歹代誌會促歲壽。Tsò pháinn tāi-tsì ē tshik-huè-siū. (做壞事會折壽。)
做歹代誌會萬世袂當超生。Tsò pháinn tāi-tsì
ē bān-sè bē-tàng tshiau-sing. (做壞事會萬世不能超生。)
是某乜人共人講你的歹代誌的。Sī bóo-mí-lâng kā lâng kóng lí ê pháinn-tāi-tsì–ê. (是某人告訴別人關於你的壞事的。)
好代毋通知,歹代直直來交纏。Hó tāi m̄ thong-ti, pháinn-tāi ti̍t-ti̍t lâi kau-tînn.
(好事、好消息不來報喜,壞事、壞消息卻一直來糾纏。比喻壞事連連。)
1 | 袂歹 | bē pháinn/buē pháinn | |
2 | 好歹 | hó-pháinn | |
3 | 拍歹 | phah-pháinn | |
4 | 歹 | pháinn | |
5 | 歹意 | pháinn-ì | |
6 | 歹育飼 | pháinn-io-tshī | |
7 | 歹空 | pháinn-khang | |
8 | 歹款 | pháinn-khuán | |
9 | 歹看 | pháinn-khuànn | |
10 | 歹看相 | pháinn-khuànn-siùnn | |
11 | 歹睏 | pháinn-khùn | |
12 | 歹記持 | pháinn-kì-tî | |
13 | 歹囝 | pháinn-kiánn | |
14 | 歹講 | pháinn-kóng | |
15 | 歹人 | pháinn-lâng | |
16 | 歹扭搦 | pháinn-liú-la̍k | |
17 | 歹路 | pháinn-lōo | |
18 | 歹命 | pháinn-miā | |
19 | 歹命人 | pháinn-miā-lâng | |
20 | 歹物 | pháinn-mi̍h/pháinn-mn̍gh | |
21 | 歹年冬 | pháinn-nî-tang | |
22 | 歹腹肚 | pháinn-pak-tóo | |
23 | 歹癖 | pháinn-phiah | |
24 | 歹勢 | pháinn-sè | |
25 | 歹死 | pháinn-sí | |
26 | 歹聲嗽 | pháinn-siann-sàu | |
27 | 歹心 | pháinn-sim | |
28 | 歹性地 | pháinn-sìng-tē/pháinn-sìng-tuē | |
29 | 歹代 | pháinn-tāi | |
30 | 歹銅舊錫 | pháinn-tâng-kū-siah | |
31 | 歹剃頭 | pháinn-thì-thâu | |
32 | 歹聽 | pháinn-thiann | |
33 | 歹天 | pháinn-thinn | |
34 | 歹手爪 | pháinn-tshiú-jiáu/pháinn-tshiú-niáu | |
35 | 歹頭 | pháinn-tshuā-thâu | |
36 | 歹喙 | pháinn-tshuì | |
37 | 歹喙斗 | pháinn-tshuì-táu | |
38 | 歹食 | pháinn-tsia̍h | |
39 | 歹積德 | pháinn-tsik-tik | |
40 | 歹症頭 | pháinn-tsìng-thâu | |
41 | 歹話 | pháinn-uē | |
42 | 歹運 | pháinn-ūn | |
43 | 做歹 | tsò-pháinn/tsuè-pháinn | |
44 | 歹 | tái |
害
1 | 謀財害命 | bôo-tsâi-hāi-bīng | |
2 | 害 | hāi | |
3 | 害去 | hāi–khì | |
4 | 害了了 | hāi-liáu-liáu | |
5 | 害蟲 | hāi-thâng | |
6 | 陷害 | hām-hāi | |
7 | 妨害 | hông-hāi | |
8 | 厲害 | lī-hāi | |
9 | 敗害 | pāi-hāi | |
10 | 殺害 | sat-hāi | |
11 | 傷害 | siong-hāi | |
12 | 傷天害理 | siong-thian-hāi-lí | |
13 | 受害 | siū-hāi | |
14 | 損害 | sún-hāi | |
15 | 災害 | tsai-hāi |
壞
1 | 破壞 | phò-huāi | |
2 | 壞 | huāi |
1 | bái | ||
2 | 味 | bái bī | |
3 | 猴 | bái-kâu | |
4 | 才 | bái-tsâi | |
5 | 指 | bái-tsáinn | |
6 | 手 | bái-tshiú | |
7 | 袂 | bē-bái/buē-bái | |
8 | 起毛 | khí-moo bái | |
9 | 衰 | sue-bái |
亂
1 | 迷亂 | bê-luān | |
2 | 混亂 | hūn-luān | |
3 | 淫亂 | îm-luān | |
4 | 擾亂 | jiáu-luān/liáu-luān | |
5 | 亂彈 | lān-thân | |
6 | 亂 | luān | |
7 | 亂講 | luān-kóng | |
8 | 亂來 | luān-lâi | |
9 | 亂世 | luān-sè | |
10 | 亂使 | luān-sú | |
11 | 亂操操 | luān-tshau-tshau | |
12 | 亂鐘仔 | luān-tsing-á | |
13 | 天反地亂 | thinn-huán-tē-luān/thinn-huán-tuē-luān | |
14 | 錯亂 | tshò-luān | |
15 | 戰亂 | tsiàn-luān | |
16 | 作亂 | tsok-luān | |
17 | 亂 | lān |